Diffibrilwyr sy’n achub bywydau bellach mewn gorsafoedd ledled Cymru a’r gororau

Mae gwaith wedi dechrau i osod mwy na 200 o ddiffibrilwyr achub bywyd yng ngorsafoedd rheilffordd Trafnidiaeth Cymru ar draws Cymru a’r gororau.

I gyd-fynd â ‘Defibruary’ – ymgyrch mis o hyd gan Ymddiriedolaeth GIG Gwasanaethau Ambiwlans Cymru i godi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd diffibrilwyr – bydd cam cyntaf y rhaglen yn eu gweld yn cael eu gosod mewn 53 o orsafoedd TrC.

Bydd y diffibrilwyr sy’n weddill yn cael eu gosod yn ddiweddarach y gwanwyn hwn, ac unwaith y byddant yn barod i’w defnyddio byddant yn cael eu huwchlwytho i borth pwrpasol Sefydliad Prydeinig y Galon, o’r enw The Circuit, mewn partneriaeth ag Ambiwlans Sant Ioan, Cyngor Dadebru’r DU a Chymdeithas Prif Weithredwyr yr Ambiwlans.  Mae’r Gylchdaith yn mapio diffibrilwyr ar gyfer gwasanaethau ambiwlans y GIG ledled y DU fel eu bod, yn yr eiliadau hollbwysig hynny ar ôl ataliad ar y galon, yn gallu cyfeirio aelodau’r cyhoedd yn gyflym at y diffibriliwr agosaf.

Dywedodd Jeremy Williams, Pennaeth Gorsafoedd Trafnidiaeth Cymru: “Mae ein diffibrilwyr mor bwysig i helpu’r rhai a allai brofi trawiad ar y galon, boed hwy’n gwsmeriaid TrC, yn gydweithwyr neu’n rhywun yn y gymuned leol. 

“Mae gennym ni rai diffibrilwyr eisoes wedi’u gosod ar draws llwybr Cymru a’r Gororau a bydd y 200 o beiriannau ychwanegol hyn yn dod yn adnodd gwerthfawr i achub bywydau.”

Trefnwyd y prosiect gan Karl Gilmore, Rheolwr Isadeiledd Rheilffyrdd Trafnidiaeth Cymru, a ychwanegodd: “Bydd yr holl ddiffibrilwyr ar gael 24 awr y dydd ond, yn bwysicach fyth, byddant i gyd wedi’u rhestru ar The Circuit fel bod staff y gwasanaethau brys yn gwybod ble maent wedi’u lleoli.

“Bydd ein staff yn cael hyfforddiant ar sut i ddefnyddio’r diffibrilwyr ac rydym yn gweithio gydag elusennau a sefydliadau eraill i sicrhau y gallwn gynnig hyfforddiant i bobl mewn  cymunedau hefyd.”

Mae’r fenter wedi cael cryn gefnogaeth gan Sefydliad Prydeinig y Galon Cymru a Gwasanaethau Ambiwlans Cymru. Mae defnyddio diffibriliwr yn gwella siawns person o oroesi yn fawr os bydd yn cael ataliad ar y galon y tu allan i’r ysbyty.

Dywedodd Adam Fletcher, Pennaeth BHF Cymru: “Mae pob eiliad yn cyfrif pan fydd rhywun yn cael ataliad ar y galon ac, ochr yn ochr â CPR, mae defnydd prydlon o ddiffibriliwr yn hollbwysig er mwyn rhoi’r cyfle gorau iddynt oroesi. Yn syml – gallai cael mynediad at ddiffibriliwr wneud gwahaniaeth rhwng byw a marw.

“Rydyn ni’n gwybod bod defibs yn achub bywydau a dyna pam rydyn ni mor falch o allu gweithio gyda Trafnidiaeth Cymru. Maent wedi gwneud buddsoddiad mawr i gael 200 o ddiffibrilwyr ar gael ar draws y rhwydwaith rheilffyrdd ac rydym yn gobeithio y bydd sefydliadau eraill yn dilyn eu hesiampl.”

Mae’r prosiect wedi’i sefydlu i helpu pobl fel Andrew Barnet, 48, tad priod i ddau o Gaerdydd, a ddioddefodd ataliad y galon ym mis Rhagfyr 2018 wrth chwarae mewn gêm bêl-droed rhieni a phlant.

Roedd yn ffodus bod diffibriliwr wedi’i leoli mewn canolfan hamdden gyfagos, y gallai’r staff ei ddefnyddio i’w helpu. Yn anffodus, dim ond 5% o bobl sy’n cael ataliad ar y galon y tu allan i’r ysbyty sy’n goroesi yng Nghymru.

Dywedodd: “Dywedwyd wrth staff y ganolfan hamdden fod yna broblem ar y cae ac fe allen nhw ddweud yn weddol gyflym fod rhywbeth difrifol yn digwydd.

“Diolch byth fe ddechreuon nhw CPR a llwyddo i ddefnyddio diffibriliwr oedd wedi’i leoli yn y ganolfan hamdden.

“Mae cael rhwydwaith o ddiffibrilwyr sy’n hawdd eu cyrraedd yn gwbl allweddol i gadw pobl yn ddiogel. Gall ataliadau ar y galon ddigwydd unrhyw bryd neu unrhyw le ac mae’n rhywbeth a all ddigwydd i amrywiaeth o bobl, fel y gwelsom o achosion proffil uchel diweddar gyda phêl-droedwyr.”

Mae cyfraddau goroesi yn gostwng 10% bob munud heb CPR neu drwy ddefnyddio diffibriliwr a gall defnyddio diffibriliwr o fewn tri munud i ataliad y galon wella siawns person o oroesi cymaint â 70%.

Dywedodd Carl Powell, Arweinydd Cymorth Clinigol ar gyfer Gofal Cardiaidd Gwasanaethau Ambiwlans Cymru: “I unrhyw un sy’n cael ataliad ar y galon y tu allan i’r ysbyty, mae eu siawns o oroesi yn gostwng 10% am bob munud sy’n mynd heibio, heb i rywun wneud CPR neu ddefnyddio diffibriliwr arnynt.

“Bydd sicrhau bod mwy o ddiffibrilwyr ar gael i’r cyhoedd yn cynyddu siawns pobl o oroesi yn sylweddol, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig lle mae’n bosibl nad oedd diffibrilwyr ar gael o’r blaen.

“Gall gorsafoedd trenau gwledig fod yn ganolbwynt i’r ardal felly mae cael diffibrilwyr yn yr orsaf yn hanfodol bwysig i gefnogi’r gymuned leol.”

I gael rhagor o wybodaeth, ewch iwww.tfw.wales, www.bhf.org.uk and www.ambulance.wales.nhs.uk.