Caplan y GIG yn derbyn Medal yr Ymerodraeth Brydeinig gan y Brenin

Mae caplan sydd wedi rhoi cymorth i gleifion, teuluoedd a staff y GIG ar adegau o dristwch, llawenydd ac ansicrwydd mawr, wedi derbyn Anrhydedd Blwyddyn Newydd y Brenin.

Mae Uwch Gaplan Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda, Euryl Howells, wedi derbyn Medal yr Ymerodraeth Brydeinig (BEM) am wasanaethau i Gaplaniaeth GIG Cymru.

Dywedodd y Parchedig Howells: “Rwyf wedi fy syfrdanu ac wedi fy synnu fy mod wedi derbyn yr anrhydedd hon. Rwy’n ei dderbyn ar ran fy holl gydweithwyr yn y GIG, oherwydd ar ddiwedd y dydd mae pob un ohonynt yn haeddu’r gydnabyddiaeth hon, a hefyd er mwyn diolch ac er cof am y bobl hynny sydd wedi fy nghefnogi a’m mentora.

“Dw i ddim yn meddwl fy mod i wedi gwneud dim byd rhyfeddol. Ystyr a holl syniad caplan yw gwarchod, bod yn glogyn, a dyna beth rwy’n gweld fy rôl fel.

“Mae’n fraint rhoi caredigrwydd a thosturi i bobl, gwrando ar eu stori, a bod yn rhan o dîm amlddisgyblaethol yn y GIG i gysylltu â phobl.”

Dechreuodd y Parchedig Howells ei yrfa ym myd bancio ond ymgymerodd â’i hyfforddiant diwinyddol dros 30 mlynedd yn ôl. Ar ôl gwasanaethu ym Mhlwyf Llangeler, ychydig y tu allan i Gastell Newydd Emlyn, ymunodd ag Ymddiriedolaeth GIG Sir Gaerfyrddin yn 2002.

“Roeddwn i’n gwybod o’m hyfforddiant fy mod eisiau gweithio ym maes gofal iechyd gan fod gen i fentor sydd wedi gweithio yn y maes hwn ac wedi fy ysbrydoli i fod yn rhan o dîm amlddisgyblaethol a oedd yn darparu cymorth emosiynol, seicolegol a ffydd i gleifion, yn ogystal â thriniaeth feddyliol a chorfforol.”

Mae’r Parchedig Howells wedi cael galwedigaeth gyfoethog yn darparu cymorth i bobl ar draws bob awr o’r dydd ac mewn cymaint o wahanol amgylchiadau, gan gynnwys yn fwyaf diweddar darparu cymorth i bobl yn ystod y pandemig COVID.

“Roedd y pandemig mor anhysbys i ni i gyd, ac i’n gweithwyr gofal iechyd yn arbennig, roedd ofn cerdded i mewn i’r sefyllfa anhysbys hwnnw ac o bosibl rhoi eu teuluoedd eu hunain mewn perygl o gyflawni eu galwedigaeth. Fodd bynnag, rydym wedi bod yno i’n gilydd, ar draws y GIG a chyda’n partneriaid o barafeddygon 999, gweithwyr cymdeithasol, yr heddlu, a darparwyr trydydd sector. Rydym mor ffodus yn ein cymuned i weithio ochr yn ochr â phobl mor ymroddedig i gyd yn gweithio’n galed i gyflawni eu rolau mewn gwasanaeth cyhoeddus.

“Ac yn y rolau hyn, rydym wedi cerdded ochr yn ochr â phobl pan fu trasiedi, megis marwolaeth annisgwyl, neu gefnogi ein cymuned dramor er enghraifft pan fu trychinebau dramor. Ond mae llawenydd hefyd, gan gynnwys ar ddiwedd oes pan fyddwn yn gallu cefnogi dymuniadau pobl, er enghraifft trwy hwyluso priodas. Rydym hefyd yn rhannu’r gobaith a’r cynnydd a ddaw yn sgil meddygaeth fodern ac ymchwil, er enghraifft os yw teulu’n cael llwyddiant gydag IVF lle na fyddai’r cyfle hwn wedi bod yno yn y gorffennol.”

Mae gweinyddu dros angladdau cydweithwyr wedi bod ymhlith y rolau anoddaf y bu’n rhaid i’r Parchedig Howells eu cyflawni yn ei alwedigaeth. “Rydyn ni’n crio gyda’n gilydd fel cymuned ond rydyn ni’n dathlu gyda’n gilydd fel cymuned hefyd. Rydyn ni’n dod at ein gilydd fel tîm amlddisgyblaethol i rymuso ein gilydd i gyflawni ein cyfrifoldebau a cheisio gwneud gwahaniaeth,” meddai.

Y Parchedig Howells yw arweinydd Cymru ar Gyngor Caplaniaeth Gofal Iechyd Cymru a Lloegr a bu’n gweithio gyda Llywodraethau Cymru ac arweinwyr ffydd eraill, a rhai heb grefydd, fel rhan o’r Pwyllgor Seremonïau yn ystod y pandemig.

“Roedd y parch a ddangoswyd gan bobl o wahanol gredoau, cymunedau a diwylliannau at ei gilydd yn wylaidd i’w weld. Gallwn ni labelu ein hunain ond mae gennym ni fwy yn gyffredin na pheidio – rydyn ni i gyd yn fodau dynol ar ddiwedd y dydd,” meddai’r Parchedig Howells.

Mae Rhestr Anrhydeddau’r Flwyddyn Newydd 2023 yn nodi gwasanaeth cyhoeddus anhygoel unigolion o bob rhan o’r DU.

Mae derbynwyr yn Rhestr Anrhydeddau’r Flwyddyn Newydd wedi’u dyfarnu am eu cyfraniadau rhagorol ar draws pob rhan o’r DU am eu gwaith ar feysydd gan gynnwys gwasanaeth cyhoeddus parhaus, ymgysylltu â phobl ifanc a gwaith cymunedol.

Dywedodd Maria Battle, Cadeirydd Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda: “Mae Euryl yn arwr tawel, sydd wedi bod yn biler o gryfder a chefnogaeth i’n cleifion, eu teuluoedd a’n staff ers cymaint o flynyddoedd ac rydym wrth ein bodd ei fod wedi cael ei gydnabod gyda’r BEM hwn.

“Mae anghenion pobl yn gyfoethog a chymhleth ac rydym mor ddiolchgar i gael cyfraniad Euryl, a’r tîm caplaniaeth ehangach a phobl o ffydd arall a heb ffydd y maent yn gweithio’n agos â nhw, i allu darparu arweiniad ysbrydol, gofal bugeiliol a chysur, i bobl o fewn gofal iechyd pan fydd ei angen arnynt.”