Hywel Dda yn arwain y ffordd o ran lleihau effaith amgylcheddol anadlwyr

Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda (BIP) yn arwain y ffordd yng Nghymru a’r DU o ran cefnogi pobl i newid i anadlwyr mwy ecogyfeillgar a lleihau eu hôl troed carbon.

Mae anadlwyr yn cynnwys meddyginiaethau hanfodol sy’n helpu pobl ag asthma, COPD, a chyflyrau eraill ar yr ysgyfaint.

Fodd bynnag, mae hyd at 80% o anadlwyr a ragnodir yn y DU yn defnyddio gyriannau sy’n nwyon tŷ gwydr pwerus sydd filoedd o weithiau’n fwy pwerus na charbon deuocsid. Maent yn ddiogel i’r sawl sy’n eu defnyddio, ond yn effeithio ar newid yn yr hinsawdd fel y cyfrannwr unigol mwyaf at allyriadau carbon y GIG o unrhyw feddyginiaeth.

Y newyddion da yw bod yna anadlwyr modern sydd yr un mor dda i’r rhan fwyaf o bobl ond sy’n llawer mwy caredig i’r byd oherwydd nad ydyn nhw’n cynnwys nwyon tŷ gwydr. Daw’r rhain mewn dau fath gwahanol, anadlwyr powdr sych ac anadlwyr niwl meddal.

Ar hyn o bryd ar draws Sir Gaerfyrddin, Ceredigion a Sir Benfro, mae canran yr anadlwyr powdr sych a ragnodwyd ar 48.7%, yr uchaf yn y DU ar hyn o bryd yn dilyn ymdrech fawr gan nyrsys, fferyllwyr, meddygon ac yn enwedig cleifion eleni.

BIP Hywel Dda hefyd yw’r newidiwr cyflymaf yng Nghymru heb unrhyw gynnydd mewn problemau anadlol. Targed GIG Cymru yw symud i 80% o anadlwyr powdr sych erbyn 2025, felly mae tipyn o ffordd i fynd eto.

Dywedodd yr Athro Keir Lewis, Cadeirydd y Gweithgor anadlwyr ac Arweinydd Anadlol Clinigol ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda: “Rydym yn falch o fod yn arwain y ffordd o ran lleihau effaith amgylcheddol rhagnodi anadlwyr.

“Mae gan un anadlydd dos un mesurydd yr un ôl troed carbon â gyrru car teulu o Lanelli i Lundain, ond mae’r rhai powdr sych yr un fath â gyrru i Gastell-nedd.”

Mae astudiaethau clinigol wedi dangos bod anadlwyr powdr sych yr un mor effeithiol a chost effeithiol ag anadlwyr dos mesuredig.

Ar draws y GIG, mae ymgyrch i leihau allyriadau CO2 a gynhyrchir drwy ragnodi anadlwyr ar gyfer cyflyrau anadlol – yn unol â Chynllun Cyflawni Strategol Datgarboneiddio GIG Cymru, ac i gefnogi’r uchelgais ar gyfer GIG sero net.

Ychwanegodd yr Athro Lewis: “Er bod newid i anadlydd mwy ecogyfeillgar yn helpu i leihau newid yn yr hinsawdd, i’r rhai na allant ddefnyddio’r anadlwyr powdr sych mae’n dal yn bwysig gwneud i’ch anadlydd weithio cystal â phosibl a bydd eich gweithiwr gofal iechyd proffesiynol yn eich cefnogi gyda hyn. Mae hyn yn golygu ei gymryd bob dydd, fel y rhagnodir, a gyda’r dechneg anadlydd cywir.

“Mae rheoli cyflwr eich ysgyfaint yn dda hefyd yn golygu y byddwch yn defnyddio llai o anadlwyr yn gyffredinol, a fydd yn helpu i leihau ôl troed carbon anadlwyr.”

Mae newid i ddewisiadau carbon is fel rhagnodwyr yn rhan o ymdrechion ehangach BIP Hywel Dda i leihau ei ôl troed carbon.

Mae’r GIG yng Nghymru yn gwario mwy na £74 miliwn ar anadlwyr bob blwyddyn, felly mae’n bwysig bod pobl yn archebu’r anadlwyr sydd eu hangen arnynt yn unig. Mae anadlwyr gwastraff nid yn unig yn costio arian ond maent hefyd yn niweidiol i’r amgylchedd.

Os hoffech ragor o wybodaeth, siaradwch â meddyg, nyrs neu fferyllydd neu cofrestrwch ar gyfer y Health Hub neu ffoniwch linell gymorth Asthma and Lung UK ar 0300 22 25 800 o ddydd Llun i ddydd Gwener 9am i 5pm neu ar-lein ar  111.wales.nhs.uk

Mae Cynllun Cyflawni Datgarboneiddio Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda ar gael i’w ddarllen yma  https://biphdd.gig.cymru/amdanom-ni/eich-bwrdd-iechyd/cyfarfodydd-y-bwrdd-2022/agenda-a-phapuraur-bwrdd-29-medi-2022/welsh/item-410-adroddiad-dadgarboneiddio/