Gall cynhyrchwyr silwair gorau Cymru gynhyrchu 2.2 litr yn fwy o laeth gan bob buwch na chynhyrchwyr silwair o ansawdd cymedrol

Gall ffermwyr bîff y mae eu dadansoddiadau silwair glaswellt ymysg y 25% uchaf yng Nghymru yn gallu cael cyfraddau pesgi dyddiol o 400g y pen yn fwy nag anifeiliaid sy’n cael yr un faint o borthiant o ansawdd cymedrol, ac mae hyn yn cyfateb i fantais cost o £24 y pen y mis.

I ffermwyr llaeth yn y band uchaf hwnnw o wneuthurwyr silwair yng Nghymru, ceir mantais o 2.2 litr o laeth y fuwch y dydd.

Mae data o bron 2,000 o samplau silwair glaswellt a ariannwyd drwy Cyswllt Ffermio rhwng 2015-2020 yn amlygu pwysigrwydd cynhyrchu’r silwair gorau posibl er mwyn lleihau’r costau porthi a gwella cynhyrchiant.

Dywedodd Dr Dave Davies, o Silage Solutions, a fu’n archwilio’r data ar ran Cyswllt Ffermio, ei fod yn dangos bod y gwneuthurwyr silwair gorau yn gyson yn cynhyrchu porthiant sy’n llawer gwell na chynnyrch o ansawdd cymedrol.

Roedd gan samplau’r 25% gorau ME o 11.39 MJ/kg DM a phrotein crai o 157g/kg DM tra bod yr ME ar gyfer silwair cymedrol yn 10.17 MJ/kg DM a’r protein crai yn 126g/kg DM.

Drwy anelu am ME o 11.5MJ/kg DM a phrotein crai o 170g/kg DM, gall silwair ar ei ben ei hun ddarparu’r rhan fwyaf, os nad yr holl, ofynion maeth ar gyfer gwartheg biff a mamogiaid beichiog, cynghora Dr Davies.

Mae’r manteision hyn yn cael effaith ar yr amser y mae gwartheg pesgi yn ei dreulio ar y fferm – tri diwrnod yr anifail yn llai sydd, gyda’i gilydd ar gyfer 50 o wartheg, yn gwneud 150 diwrnod.

Dengys y data hefyd y gallwch wneud arbedion mawr ar brotein a brynir i mewn pan fo ansawdd y silwair yn uwch.

Ar gyfer gwartheg biff, byddai angen bwydo 0.305kg y pen y dydd yn ychwanegol am ben y silwair yn y categori cymedrol; ar gyfer gwartheg llaeth byddai’n 0.457kg y pen y dydd yn fwy.

Ar sail 300t o silwair DM, mae gan y 25% gorau a samplwyd yn y pum mlynedd diwethaf brotein ychwanegol o 9.15t ar gael ynghyd â 360,000 megajoule o egni y gellir ei fetaboleiddio o’i gymharu â samplau yn y categori cymedrol.

I gynhyrchwyr cig eidion mae hyn yn trosi’n gynnydd mewn cyfraddau pesgi o 12,000kg ac i ffermwyr llaeth 67,925 o litrau yn fwy o laeth.

I gynhyrchu cymaint â hyn yn ychwanegol gyda silwair o ansawdd gwael, byddai gofyn rhoi 45.75 tunnell o atchwanegiad protein 20%, cyfrifa Dr Davies.

Mae cynhyrchu silwair o ansawdd gwell hefyd yn rhoi chi fanteision amgylcheddol pwysig.

Mae’r methan a gynhyrchir gan dda byw sy’n bwyta silwair yn y 25% gorau hwnnw yn llawer is – 1.1 miliwn litr yn llai ym mhob fferm yn seiliedig ar fwydo 300 tunnell (t) o ddeunydd sych (DM).

“Po waelaf yw’r treuliadwyedd (gwerth D), y mwyaf o fethan sy’n cael ei gynhyrchu o fwyta’r porthiant,” meddai Dr Davies.

“Wrth ystyried allyriadau methan y kg o gig neu laeth a fwyteir gan bobl, mae gan silwair o ansawdd gwell rôl bwysig i’w chwarae i leihau’r allyriadau nwyon tŷ gwydr yn gyffredinol.”

Tynnodd y data sylw hefyd at y ffaith bod silwair yn awr yn cael ei wneud ar draws cyfnod ehangach – cafodd samplau eu dadansoddi o silwair a dorrwyd mor gynnar â Chwefror 10 ac mor hwyr â Rhagfyr 18, gyda rhai ffermwyr yn cynhyrchu chwe chnwd.

“Mae cynhyrchu silwair wedi dod yn llai tymhorol nag yr oedd 10-15 mlynedd yn ôl,” meddai Dr Davies.

Credai fod y rhesymau’n cynnwys oherwydd bod glaswellt yn dal i dyfu yn yr hydref a’r gaeaf oherwydd patrymau tywydd newidiol, bod mathau gwell o laswellt i’w cael ac oherwydd bod rhai ffermydd llaeth yn cadw eu gwartheg i mewn am gyfnodau hirach.

Dywed Dewi Hughes, Rheolwr Technegol yn Cyswllt Ffermio, fod yr adroddiad yn amlygu pwysigrwydd cynhyrchu’r silwair gorau posibl, er mwyn lleihau costau porthi a gwella cynhyrchiant.

Mae Cyswllt Ffermio yn gweithio â ffermwyr ar draws Cymru. I gael rhagor o wybodaeth am y gwasanaethau sydd ar gael, ewch i wefan Cyswllt Ffermio neu cysylltwch â’ch swyddog datblygu lleol.

Mae Cyswllt Ffermio, sy’n cael ei ddarparu gan Menter a Busnes a Lantra, yn cael ei gyllido drwy Cymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru – Rhaglen Datblygu Gwledig Cymru 2014-2020, a ariennir gan Lywodraeth Cymru a’r Gronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig.