Treial glaswelltir yn cadarnhau bod sylffwr yn fewnbwn gwerthfawr yn economaidd

Gwelwyd bod taenu gwrteithiau y mae seleniwm a sylffwr wedi cael eu hychwanegu atynt yn rhoi hwb i lefelau seleniwm mewn glaswellt hyd at bum gwaith, ac mae hefyd yn cynyddu maint cnydau glaswellt hyd at 11%, yn ystod treial gan Cyswllt Ffermio.

Fe wnaeth tri o safleoedd arddangos Cyswllt Ffermio gymryd rhan yn y prosiect i ganfod effeithiolrwydd defnyddio gwrteithiau sydd wedi’u cyfoethogi â seleniwm a sylffwr.

Dywed yr arbenigwr glaswelltir a phridd annibynnol, Chris Duller, a roddodd gymorth technegol ar gyfer y treial, ei bod yn hysbys bod llawer o briddoedd yng Nghymru yn ddiffygiol mewn seleniwm – un o’r mwynau sy’n chwarae rhan bwysig mewn perfformiad da byw.

“Mae cynyddu statws seleniwm porthiant drwy ddefnyddio gwrteithiau sy’n cynnwys seleniwm yn gallu gwella cynhyrchiant, a gall fod yn ychwanegiad defnyddiol, neu’n ddewis arall yn lle ychwanegu mwynau neu roi bolysau,” meddai.

Mae diffyg sylffwr mewn glaswelltir hefyd nawr yn fwy cyffredin; gall hyn gael effaith ar faint cnydau glaswellt a lefelau protein a siwgr a rhwystro nitrogen rhag cael ei amsugno, gan arwain at fod nitrogen dros ben yn y pridd, sy’n gallu trwytholchi dros y gaeaf.

Bu Cyswllt Ffermio mewn partneriaeth â Yara ar gyfer y prosiect, gan gyflenwi ei wrteithiau Silage Booster a Nutri Booster i’w taenu, er mwyn treialu yn erbyn caeau rheoli sydd wedi’u taenu â chymysgeddau gwrtaith sylfaenol.

Cynhaliwyd y treial yn ystod tymor tyfu 2021 yn Rhiwaedog, sy’n fferm biff a defaid yn y Bala, ar Mountjoy Farm, sy’n fferm laeth ger Hwlffordd, ac ym Modwi, sy’n fferm biff a defaid ym Mhen Llŷn.

Cynhaliodd Rhiwaedog y treial mewn dau o’r caeau silwair toriad cyntaf a Mountjoy Farm mewn cae silwair ail doriad, tra bod Bodwi wedi monitro perfformiad un cae ar y toriad cyntaf a’r ail.

Taenodd Rhiwaedog Silage Booster ar 375kg/ha gyda 21:8:11 yn y cae rheoli, taenodd Mountjoy Nutri Booster ar 375kgN/ha gydag amoniwm nitrad yn y cae rheoli, a thaenodd Bodwi Silage Booster ar 375kg/ha i’r toriad cyntaf ac ar 310kg/ha i’r ail, gan ddefnyddio 21:8:11 yn y cae rheoli.

Samplodd Mr Duller y glaswellt, a dangosodd y dadansoddiadau bod y gwrtaith Booster ar draws pob safle, yn y silwair a’r llystyfiant ffres, wedi cynyddu’r cynnwys seleniwm – bum gwaith yn nodweddiadol mewn glaswelltir ffres a dwy i dair gwaith mewn silwair.

Cofnodwyd manteision maint cnydau o hyd at 11% ar y tair fferm.

Gyda’r gost arferol o ychwanegu sylffwr i bob toriad silwair yn oddeutu £7/ha, mae’r glaswellt ychwanegol a dyfwyd yn y treial hwn – 300kgDM/ha – yn werth bron £50 o ran egni a phrotein.

“Mae hynny’n elw ar fuddsoddiad iachus o 7:1,” meddai Mr Duller.

Adroddodd fod lefelau protein ac egni crai yn amrywiol iawn yn y llystyfiant ffres, heb ddim tueddiadau clir, ond fod y lefelau siwgr yn uwch yn y glaswellt lle taenwyd y gwrtaith Booster ar bump o’r chwe sampl.

“Cofnododd y dadansoddiadau o’r silwair gynnydd mewn ME ym mhob safle/toriad silwair ynghyd â chynnydd mewn protein crai mewn tair o’r pedair sampl,” meddai Mr Duller.

Yn hanesyddol, argymhellwyd gwrteithiau sylffwr ar gyfer systemau silwair aml-doriad a defnyddwyr nitrogen trwm.

“Mae’r treial hwn yn cadarnhau bod sylffwr, hyd yn oed ar lefelau nitrogen is, yn fewnbwn pwysig ac economaidd werthfawr,” meddai Mr Duller.

Darperir Cyswllt Ffermio gan Menter a Busnes a Lantra Cymru, ac fe’i hariannir gan Lywodraeth Cymru a Chronfa Ewrop dros Ddatblygu Gwledig.