Bryn Terfel yn Canu Siantis Môr a Chaneuon Gwerin y Môr

Mae albwm newydd Bryn Terfel Sea Songs

yn cyflwyno casgliad cyfoethog ac amrywiol o gerddoriaeth draddodiadol 

Yn cynnwys y sêr gwadd Sting, Syr Simon Keenlyside, Fisherman’s Friends a Calan 

“Nid yw cerddoriaeth yn cymryd sylw o ffiniau cenedlaethol, mae’n llifo’n rhydd ble bynnag y mae’n hoffi, yn cael ei
drosglwyddo o berson i berson trwy’r traddodiad llafar” 

Patrick Rimes (cyfansoddwr, trefnwr, aml-offerynnwr)

Mae galwad y môr a thynfa fagnetig y cartref yn rhedeg trwy albwm diweddaraf Bryn Terfel ar gyfer Deutsche Grammophon, Sea Songs, a osodwyd i’w rhyddhau’n ddigidol ac ar gryno ddisg ar 2 Chwefror 2024. Mae rhestr o artistiaid gwadd, gan gynnwys Sting, y gantores-gyfansoddwraig Eve Goodman, y bariton Syr Simon Keenlyside, y cantorion gwefreiddiol o Gernyw Fisherman’s Friends, a’r band gwerin traddodiadol o Gymru Calan, yn ymuno â Syr Bryn, sy’n nodi ei ben-blwydd yn 30 oed fel artist DG, ar Sea Songs mewn rhaglen o siantis môr rhamantaidd, caneuon bywiog morwyr ac alawon gwerin morwrol. “Mae’r caneuon hyn yn niferus ac mae ganddyn nhw amrywiaeth rhyfeddol o alawon ac mae llawer ohonyn nhw’n eithriadol o hardd, dramatig a chofiadwy”, meddai’r bas-bariton Cymreig gwych.

Recordiwyd Sea Songs yng ngofod agos-atoch Stiwdios Acapela ym Mhentyrch, ger Caerdydd, prifddinas Cymru. Daw ei ganeuon o arfordiroedd Cymru, Lloegr, Iwerddon, Shetland, Llydaw a thu hwnt, gan daflu goleuni ar eiriau a cherddoriaeth a helpodd cenedlaethau o forwyr i wynebu pob math o dywydd. Mae’r albwm yn olrhain y cysylltiadau cryf sy’n clymu cymunedau morwrol gwahanol genhedloedd ynghyd ac yn dathlu eu traddodiadau cerddorol cyffredin. Mae’r holl ganeuon wedi’u trefnu o’r newydd gan Patrick Rimes.

“Ni allaf ddechrau esbonio pa mor hynod wefreiddiol yw dychwelyd at siantis môr a chaneuon gwerin y môr,” meddai Bryn Terfel. “Mab fferm o Ogledd Cymru sydd wastad wedi bod ag obsesiwn braidd ag arfordir 360 milltir Gogledd Cymru – Porthmadog, Pwllheli, Nefyn, i enwi ond ychydig o lefydd a oedd bob amser yn harbwr diogel i mi i ffwrdd o’r drefn feunyddiol: pysgota, nofio, cychod a rhaffau a phopeth morwrol gyda diwrnodau allan ar y môr yn gorffen gyda gwydraid o wisgi neu rym i’w groesawu ar ddiwedd y dydd. Mae galwad y môr yn gryf ac felly hefyd yr alwad i ganeuon gwerin fy mamwlad.”

Mae Sea Songs yn cynnwys detholiad cyfoethog o ffefrynnau morwrol Cymru, gan gynnwys y telynegol “Ar lan y môr” (deuawd gydag Eve Goodman), sianti môr “Mae’r gwynt yn deg” a “Fflat Huw Puw”. Casglwyd nifer o’r rhain naill ai o’r traddodiad llafar neu eu dyfeisio’n ffres yn y 1920au gan yr ysgolhaig a’r cyfansoddwr caneuon J. Glyn Davies. Cyhoeddwyd llawer o’i ganeuon o’r moroedd yn ddiweddarach yn ei gasgliad poblogaidd o ganeuon i blant, Fflat Huw Puw a Cherddi Eraill.

Mae rhai o’r darnau a ddewiswyd ar gyfer yr albwm wedi amsugno blas diwylliannau lleol ar eu teithiau ac wedi ennill geiriau newydd ar hyd y daith. Un o’r rhain yw’r faled argrafflen hynafol “The Green Willow Tree”, y mae nifer o amrywiadau gwahanol yn bodoli ar y ddwy ochr i Fôr yr Iwerydd, yn enwedig yng ngogledd-ddwyrain Lloegr. Mae brodor adnabyddus o’r rhan honno o’r byd yn ymuno â Bryn yma i roi fersiwn fywiog o’r stori lofruddiaethus hon – neb llai na Sting. Mae’r deuawd yn cael eu cynorthwyo a’u cefnogi gan Patrick Rimes, y ffidlwr gwych o Calan.

Mae uchafbwyntiau eraill o gwmpas y Saith Môr yn cynnwys y sianti môr adnabyddus “Drunken Sailor” (gyda Syr Simon Keenlyside); Cân werin Bahamaidd “Sloop John B” a “The Wellerman”, baled o Seland Newydd yn wreiddiol (y ddwy gyda Fisherman’s Friends); y gân Lydaweg arswydus o hardd “Me ‘zo ganet e-kreiz ar mor”, deuawd arall gydag Eve Goodman, gyda chyfeiliant gan wraig Bryn, y delynores Hannah Stone; yr un mor hudolus “Unst Boat Song”, a genir yn yr iaith Norn hynafol a siaredid yn Shetland ymhell i’r 19eg ganrif; a’r bythol boblogaidd “The Irish Rover”.

“Roedd yn bleser pur ychwanegu caneuon môr o wledydd eraill at rai Cymru a chanu mewn gwahanol ieithoedd,” meddai Bryn. “Diolch o galon i Deutsche Grammophon am ganiatáu i mi wireddu prosiect sy’n golygu cymaint i mi.”

Cyrhaeddodd Syr Bryn Terfel gynulleidfa fyd-eang o dros 400 miliwn o bobl yn gynharach eleni pan ganodd yng nghoroni’r Brenin Siarl III a’r Frenhines Camilla ac eto yn y cyngerdd a gynhaliwyd y diwrnod canlynol yng Nghastell Windsor – yr unig artist i berfformio yn y ddau ddigwyddiad. Mae ei dymor 2023-24 yn cynnwys dychwelyd i’r Wiener Staatsoper fel Dulcamara yn L’elisir d’amore Donizetti a’r Tŷ Opera Brenhinol, Covent Garden, i gymryd y brif ran yn Der fliegende Holländer gan Wagner; perfformiadau yn y Sala São Paolo, Teatro Colón yn Buenos Aires, Neuadd Carnegie Efrog Newydd a Chanolfan Kennedy, Washington D.C.; ac adfywiad o Sweeney Todd gan Sondheim ar gyfer Opernhaus Zurich.